Fleksja - części mowy

Fleksja - to dział gramatyki zajmujący się opisem odmiany wyrazów.

Koniugacja to odmiana przez osoby

Deklinacja polega na odmianie rzeczowników, przymiotników, liczebników, zaimków przez przypadki. W odmianie przez przypadki zmienia się końcówka wyrazu, w związku tym wyróżniamy dwie cząstki wyrazu : 

np.

     l.poj.                           l.mn.
M. kot                            kot - y
D. kot - a                        kot - ów
C. kot - u                        kot - om
B. kot-a                          kot - y
N. (z) kot - em                kot - ami
Msc. (o) koc(i) - e           kot - ach
W. koc(i) -e kot - y




Temat, końcówkę, oboczności i tematy oboczne znajdziecie na blogu kl. V. Zajrzyjcie  tutaj

Części mowy odmienne

• czasownik - informuje o czynnościach, stanach i zjawiskach
• rzeczownik - nazywa osoby, zwierzęta, rośliny, rzeczy, zjawiska, uczucia
• przymiotnik - nazywa cechy jakościowe osób i przedmiotów
• liczebnik - określa liczbę lub kolejność czegoś
• zaimek - zastępuje: rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, przysłówek (zaimek przysłowny nie odmienia się)

Części mowy nieodmienne (poznane przez nas)

• przysłówek
• przyimek
• spójnik

1. Rzeczownik

Niektóre rzeczowniki mają tylko liczbę mnogą, a niektóre tylko liczbę pojedynczą. Tylko liczbę pojedynczą mają:

-nazwy własne (Wisła, Polska, Bałtyk)

-większość rzeczowników będących nazwami materiałów (miedź)

-rzeczowniki zbiorowe (szlachta, sitowie)

-rzeczowniki abstrakcyjne (miłość, radość)

Nieliczne rzeczowniki maja formę tylko liczby mnogiej, np.: drzwi, wrota, ludzie, spodnie, sanki.
Istnieje także grupa rzeczowników nieodmiennych, np.: forum, kiwi, taxi, bikini.


Źródło: wikipedia.pl

Ania

2. Przymiotnik

Ania

3. Czasownik

                                                                                                                                                  Ania

Zaimki

Najwięcej jest kłopotów gramatycznych z krótkimi i pełnymi formami zaimków: mi, ci, cię, go, mu — mnie, tobie, ciebie, jego, jemu. Szczególnie często posługujemy się niepoprawnymi konstrukcjami typu: a mi?, mi to daj, mi się wydaje, mi się należy.

Tymczasem na początku wypowiedzeń można używać tylko pełnych form zaimkowych, a więc: a mnie?, mnie to daj, mnie się wydaje, mnie się należy, a także tobie ufam, ciebie lubię, jego słuchajcie, jemu wierzcie.

Postaci krótkie powinny się pojawiać po czasownikach: daj mi to, wydaje mi się, należy mi się, ufam ci, lubię cię , słuchajcie go, wierzcie mu. To są najczęstsze, najbardziej typowe użycia zaimków w naszym języku. Nie bójcie się więc owych krótkich form: mi, ci, cię, go, mu (niektórzy dorośli myślą, że są one gorsze, bo krótsze). Pamiętajcie tylko, byście ich nie przenosili na początek zdań.

Formy pełne muszą się pojawić w środku zdań — po czasownikach, gdy są przeciwstawione

jakiemuś innemu wyrazowi, na przykład daj mnie to, a nie Andrzejowi; ufam tobie, a nie jemu; lubię ciebie, a nie Michała; słuchajcie jego, a nie Ryśka; wierzcie jemu, a nie

Agnieszce.

Użycie dłuższej formy zaimka

Dłuższej formy zaimka używamy:

- przed czasownikiem, np.: ciebie lubię, ale: lubię cię;

- po przyimku, np.: idę do ciebie;

- na początku zdania, np.: Tobie jeszcze nie złożyłam gratulacji.;

- w wypowiedzi jednowyrazowej, np.: Mnie.;

- jako składnika przeciwstawienia, np.: Zrobiłeś to mnie, nie jemu.

We wszystkich innych przypadkach należy użyć form krótkich.
 

Ania


Liczebniki

W zdaniu liczebnik na ogół jest przydawką lecz może także pełnić funkcję orzecznika, czasem podmiotu lub dopełnienia.

 

Liczebnik jest odmienną oraz samodzielną częścią mowy. Wyrażającą ilość, liczbę lub kolejność rzeczy, osób,zwierząt itd. Odpowiada na pytania : ile ? który z kolei ? Liczebniki dzielą się na kilka typów :

•  główne 

Liczebniki główne np.: jeden, trzy, osiem, dwanaście , sześćdziesiąt, sto, trzysta. Odmieniają się przez przypadki oraz rodzaje ( oprócz jeden, tysiąc, milion, miliard ) . 

• zbiorowe 

Liczebniki zbiorowe odmieniają się przez przypadki poszerzając swój temat ( poza Mianownikiem, Biernikiem i Wołaczem ) o głoskę , g ' np. 

M.  czworo

D. czworga

C. czworgu

B. czworo

N. czworgiem

Msc. czworgu

W. czworo !

Liczebniki zbiorowe stosujemy wtedy, kiedy występują rzeczowniki tylko w liczbie mnogiej, jeżeli występuje towarzystwo mieszane np. ( chłopak + dziewczyna ) oraz z istotami niedorosłymi.

• porządkowe

Liczebniki porządkowe np. pierwszy, czwarty, ósmy, dziewiętnasty, setny. Odpowiadają na pytania który z kolei ? Odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. 

• wielowyrazowe

Nazwa tej grupy sama wskazuje na to, że te liczebniki składają się z kilku wyrazów np.: dwadzieścia osiem, sześćset trzydzieści dwa, dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć, osiemset czterdzieści pięć.

• nieokreślone 

Kilka, wiele, niewiele, ile, tyle, parę należą do tej grupki liczebników, które się deklinują. Występują w formach męskoosobowych i niemęskoosobowych np. : niewielu ( mężczyzn ) - niewiele ( ławek, kobiet ).

•  ułamkowe 

Niektóre liczebniki ułamkowe odmieniają się przez przypadki ( patrz niżej ). 

                                                                                              

Sara

  

1. Zaimki rzeczowne, np. ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one, się, kto, co, ktoś, coś, nikt, nic, ktokolwiek, cokolwiek

2. Zaimki przymiotne, np.  jaki, taki, który, ten, tamten, taki, siaki, owaki, jakiś, któryś, jakikolwiek, którykolwiek 

3. Zaimki liczebne, np. tyle, kilka, ile, ileś 

Jowita